ผู้รายงานพิเศษ UN รับเรื่องร้องเรียน 'ดนัย' ศิลปินโพสต์ติงการคัดกรองโควิด สุวรรณภูมิ

21 พ.ค. 2563 ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน และองค์กร ARTICLE 19 โดยความยินยอมของนายดนัย อุศมา ได้รับแจ้งจากผู้รายงานพิเศษแห่งสหประชาชาติว่าด้วยเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและเสรีภาพในการแสดงออก (ผู้รายงานพิเศษฯ) ว่าได้รับคำร้องของนายดนัย ในการตรวจสอบว่าการจับกุมและการตั้งข้อหาตาม พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ กับตนนั้นเป็นการละเมิดเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นในช่วงสถานการณ์การระบาดไวรัสโควิด-19 โดยเฉพาะตามกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (ICCPR) มาตรา 19 เรื่องเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น ที่รัฐไทยเป็นภาคีหรือไม่

ในคำร้องที่ส่งถึงผู้รายงานพิเศษฯ ระบุว่าการดำเนินคดีตามพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2560 มาตรา 14 โดยเฉพาะวงเล็บ 2 ในข้อหา “นำเข้าข้อมูลคอมพิวเตอร์ ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ โดยประการที่น่าจะก่อให้เกิดความตื่นตระหนกแก่ประชาชน” กับดนัย ศิลปินอิสระที่โพสต์ข้อความเมื่อวันที่ 16 มี.ค. 2563 ว่า ได้เดินทางกลับจากเมืองบาร์เซโลน่า ประเทศสเปน เข้าประเทศไทยโดยที่ไม่มีเจ้าหน้าที่มาตรวจคัดกรองโรคไวรัสโควิด-19 บริเวณผู้โดยสารขาเข้า ที่สนามบินสุวรรณภูมินั้น ได้สร้างบรรยากาศแห่งความกลัวและจำกัดเพดานการแสดงออกของคนไทย ในช่วงที่การเข้าถึงข้อมูลข่าวสารเป็นสิ่งสำคัญในช่วงที่มีสถานการณ์การระบาดของโควิด-19

การดำเนินคดีกับดนัย ทำให้เขามีความเสี่ยงที่จะได้รับโทษจำคุกมากสุดถึง 5 ปี และเสียค่าปรับสูงสุดถึง 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ เพียงเพราการได้แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับมาตราการคัดกรองโควิดของทางการไทย

ขณะเดียวกัน คำร้องยังเห็นว่าประเทศไทยบังคับใช้ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ โดยไม่สอดคล้องกับกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศมาอย่างต่อเนื่อง กล่าวคือ มาตรา 14 (2) กำหนดลักษณะความผิดไว้อย่างกว้างขวางมากจนเกินไป และการทำความผิดตามวงเล็บนี้เกิดได้ทั้งที่ตั้งใจและไม่ตั้งใจ หรือไม่คำนึงถึงผลของการกระทำที่ร้ายแรงจากการแสดงความคิดเห็นเท่านั้น อีกทั้ง การแสดงความคิดเห็นไม่สมควรถูกกำหนดให้มีความผิดทางอาญาแต่อย่างใด

คำร้องระบุอีกว่าการจำกัดเพดานการแสดงออกของคนไทยจากเหตุการณ์นี้ไม่สมควรเกิดขึ้น การแลกเปลี่ยนถกเถียงอย่างเปิดเผย ความโปร่งใส และความรับผิดชอบจากเจ้าหน้าที่รัฐเป็นสิ่งสำคัญระหว่างที่เกิดวิกฤตทางสาธารณสุข การดำเนินคดีทางอาญาดังเช่นกรณีของดนัย ทำให้เกิดความเสี่ยงล่วงหน้าและขัดขวางเสรีภาพในการแสดงออก รวมถึงเสรีภาพในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารสาธารณะ

ในคำร้องฉบับนี้ขอให้ผู้รายงานพิเศษฯ เรียกร้องให้รัฐบาลไทยยุติการดำเนินคดีจากการแสดงความคิดเห็นโดยสุจริตต่อดนัย อุศมา และให้แก้ไขพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2560 ให้สอดคล้องกับกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ

สำหรับความเป็นมาในคดีนี้ เมื่อวันที่ 23 มี.ค. 63 มีการจับกุมดนัย ศิลปินผู้เดินทางกลับจากประเทศสเปน ซึ่งได้โพสต์เฟซบุ๊กว่าไม่พบเจ้าหน้าที่คัดกรองไวรัสโควิด-19 ที่สนามบินสุวรรณภูมิ โดยเจ้าหน้าที่เข้าจับกุมที่จังหวัดภูเก็ต ขณะเขายังอยู่ระหว่างการกักตัว 14 วัน และนำตัวมาแจ้งข้อกล่าวหาที่กองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (ปอท.) ก่อนนำตัวไปขังที่ สน.ทุ่งสองห้อง เพื่อขออำนาจศาลในการฝากขัง และในวันต่อมา (24 มี.ค. 63) เขาถูกคุมขังอยู่ห้องขังใต้ถุนศาลอาญา ตั้งแต่ช่วงเที่ยงจนถึงบ่ายสามโมง ก่อนได้รับการประกันตัวโดยใช้หลักทรัพย์ประกันเป็นเงินสด 100,000 บาท ตั้งแต่ถูกจับกุมจนได้รับการประกันตัวดนัยมีหน้ากากอนามัยใส่เพียงชิ้นเดียว

ต่อมาเมื่อวันที่ 12 พ.ค. 63 พนักงานอัยการ สำนักงานอัยการสูงสุด (สำนักงานอัยการพิเศษฝ่าคดีอาญา 9) ได้ยื่นฟ้องดนัย ต่อศาลอาญาว่าได้นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ ผ่านระบบอินเตอร์เน็ต ทางแอพพลิเคชั่น facebook บัญชีผู้ใช้ “Zen Wide” ซึ่งตั้งค่าเป็นสาธารณะ ประชาชนทั่วไปสามารถเข้าถึงได้ เกี่ยวกับระบบคัดกรองที่สนามบินสุวรรณภูมิ โดยโพสต์ว่าไม่พบเจ้าหน้าที่มาตรวจสุขภาพ พร้อมภาพถ่ายบริเวณหนึ่งของอาคารผู้โดยสารของท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ซึ่งไม่ปรากฏภาพการตั้งจุดคัดกรองผู้โดยสาร ซึ่งเป็นข้อมูลเท็จ โดยข้อมูลอันเป็นเท็จนี้ก่อให้เกิดความตื่นตระหนกแก่ประชาชนได้ เนื่องจากทำให้ประชาชนที่ได้เห็นข้อมูลข้อความและภาพถ่ายดังกล่าวเข้าใจว่า ท่าอากาศยานสุวรรณภูมิปล่อยปละละเลย เพิกเฉย ไม่มีมาตรการคัดกรองผู้โดยสารที่เดินทางมาจากต่างประเทศ เพื่อคัดกรองโรคโควิด-19 ตามมาตรฐานสากล และเสียความเชื่อมั่นต่อท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ

หลังรับฟ้องคดี ศาลได้อ่านและอธิบายฟ้องผ่านระบบวีดิโอคอนเฟอเรนซ์ให้จำเลยซึ่งอยู่ที่ห้องเวรชี้ฟัง และถามคำให้การ ดนัยยืนยันให้การปฏิเสธ ศาลจึงนัดตรวจพยานหลักฐานในวันที่ 20 ก.ค. 63 เวลา 9.00 น.

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง:

อัยการยื่นฟ้อง ‘ดนัย’ ศิลปินโพสต์ติง มาตรการคัดกรองโควิด ขอศาลลงโทษสถานหนัก

คดีความเปลี่ยนชีวิตของ ‘ดนัย’ ศิลปินกราฟิตี้ ผู้โพสต์ไม่พบ จนท. คัดกรองที่สุวรรณภูมิ

ให้ประกันแล้ว ศิลปินโพสต์ติงมาตรการคัดกรองโควิดที่สุวรรณภูมิ หลังถูกขัง 14 ชม.

จับศิลปินโพสต์ “สุวรรณภูมิไม่มี จนท.คัดกรองโควิด” ขณะกักตัว 14 วัน หลังกลับจากสเปน